Porady dla zdrowia
Ziołolecznictwo
Na domową apteczkę ziołową najlepiej przeznaczyć jest osobną szafkę o większych rozmiarach. Zioła zajmują sporo miejsca, a nie powinny być zbytnio zgniatane przy przechowywaniu, gdyż prowadzi to do utraty wielu cennych składników. Niektóre zioła należy przechowywać w przewiewnych opakowaniach papierowych, a inne - na przykład zawierające dużo substancji aromatycznych - w szczelnych pojemnikach. Każde opakowanie należy wyraźnie opisać, oznaczając nazwę zioła oraz datę zakupu lub zbioru i przydatności do użycia.
Należy pamiętać, że - poza nielicznymi wyjątkami - zioła nie powinny być przechowywane przez okres dłuższy niż rok, czyli od zbioru do zbioru.
Wyjątek stanowi tutaj kora kruszyny, która suszona w normalnej temperaturze dopiero po roku przechowywania nabiera właściwości leczniczych. Zioła należy przechowywać w temperaturze pokojowej i w suchym miejscu. Wilgoć prowadzi do obniżenia ich wartości leczniczej.
Stosując zioła lub ich mieszanki należy ściśle przestrzegać zaleceń dotyczących ich dawkowania i nie przedłużać kuracji ponad trzy miesiące, gdyż prowadzi to do przyzwyczajenia organizmu, które skutkuje obniżeniem skuteczności działania leków ziołowych. Zioła pobudzające apetyt należy przyjmować przed jedzeniem, podrażniające przewód pokarmowy - po posiłkach, a wykrztuśne pomiędzy posiłkami.
Zioła
Aloes drzewiasty
(Aloe aborescens) jest wieloletnią byliną występującą w Afryce
Południowej i Ameryce Środkowej, a w Polsce uprawianą jako roślina
doniczkowa. Obecnie sok z liści aloesu używany jest jako składnik wielu
leków i kosmetyków.
W warunkach domowych aloes stosuje się wewnętrznie dla poprawy
trawienia, przeciw zaparciom oraz w stanach zapalnych przewodu
pokarmowego. Zewnętrznie zalecany jest w leczeniu źle gojących się ran,
skaleczeń, owrzodzeń i innych podrażnień skóry.
Borówka czernica
(Vaccinium myrtillus) - zwana również czarną jagodą, czernicą lub
borówką czarną - jest niskim krzewem występującym powszechnie w Europie
środkowej i północnej. Do celów leczniczych zbiera się zarówno jej
owoce, jak i liście.
Suszone owoce borówki stosowane były od niepamiętnych czasów jako środek
przeciwko biegunce. Mają one również działanie bakteriobójcze i
wspomagające przy nieżytach żołądka i jelit. Liście borówki mają
właściwości przeciwzapalne, przez co stanowią wartościowy składnik wielu
mieszanek ziołowych.
Bylica piołun
(Artemisia absinthium) potocznie zwana jest piołunem. Rośliny tej używa
się do produkcji vermouthu i absyntu, którym nadaje charakterystyczny
gorzki smak. W naszej strefie klimatycznej występuje pospolicie i
uważana jest za chwast. Surowiec zielarski stanowi ziele, czyli całe
pędy rośliny w początkowym okresie kwitnienia.
Piołun zwiększa wydzielanie soku żołądkowego i żółci, pobudza apetyt i
wspomaga trawienie. Ponieważ zioło to zawiera substancje trujące, należy
je stosować ściśle według zaleceń i unikać w chorobach wrzodowych
żołądka i jelit oraz podczas ciąży.
Dziki bez czarny
(Sambucus nigra) jest krzewem występującym powszechnie w całej Europie i
Azji. Niekiedy wyrasta do wielkości małego drzewa. W celach leczniczych
wykorzystuje się kwiatostany, które mają kształt baldachimu, oraz
drobne, soczyste owoce o barwie czarno-fioletowej.
Kwiat bzu czarnego używany jest przede wszystkim jako środek moczopędny
oraz napotny i przeciwgorączkowy. Owoce mają działanie przeczyszczające,
napotne oraz przeciwskurczowe. Wspomagają leczenie chorób dróg
moczowych i oddechowych. Stosuje się je również w schorzeniach
reumatycznych.
Dziurawiec zwyczajny
(Hypericum perforatum) jest byliną występująca pospolicie w lasach i na
łąkach Europy, Azji i Afryki północnej. Surowcem leczniczym jest ziele
dziurawca, zbierane w początkach kwitnienia.
Dziurawiec działa uspokajająco i powoduje poprawę nastroju w nerwicach
oraz lekkich stanach depresyjnych. Stosuje się go również w schorzeniach
wątroby i przewodu pokarmowego. Olejek z dziurawca działa
bakteriobójczo i sprzyja gojeniu się ran.
Fiołek trójbarwny
(Viola tricolor), zwany również fiołkiem lub bratkiem polnym, jest
chwastem polnym występującym w całej Europie. Surowiec zielarski stanowi
cała naziemna część rośliny, czyli ziele.
Ziele fiołka trójbarwnego reguluje trawienie i przemianę materii. Działa
wykrztuśnie, napotnie i moczopędnie. Używane jest w schorzeniach dróg
moczowych. Zewnętrznie i wewnętrznie stosuje się je w dolegliwościach
skórnych, zwłaszcza spowodowanych złą przemianą materii.
Koper włoski
(Foeniculum capillaceum), inaczej zwany fenkułem, jest byliną
pochodzącą z regionu śródziemnomorskiego. Surowiec zielarski stanowią
bogate w olejki eteryczne suche owoce, przypominające wyglądem kminek.
Owoce kopru włoskiego mają działanie wiatropędne, rozkurczowe
i wykrztuśne. Wpływają pobudzająco na trawienie oraz łagodzą
zaburzenia jelitowe.
Kozłek lekarski
(Valeriana officinalis) jest byliną pospolicie występującą w Europie i
Azji na wilgotnych łąkach i w zaroślach. Surowiec stanowi zebrany
wczesną wiosną lub jesienią korzeń, z którego otrzymywana jest
waleriana.
Korzeń kozłka lekarskiego stosuje się w nerwicach, trudnościach w
zasypianiu oraz dolegliwościach układu pokarmowego na tle
psychosomatycznym. Krople walerianowe używane są jako lek uspokajający.
Wyciąg z korzenia kozłka dodany do kąpieli pomaga odprężyć się i
zrelaksować.
Krwawnik pospolity
(Achillea millefolium) jest rośliną powszechnie występującą w Europie,
Azji oraz Ameryce Północnej. W Polsce rośnie na suchych łąkach,
pastwiskach oraz na brzegach lasów. Surowiec zielarski stanowi ziele
zebrane w okresie kwitnienia.
Krwawnik ma działanie przeciwkrwotoczne oraz przeciwzapalne. Pobudza
wydzielanie soków trawiennych w żołądku i dwunastnicy oraz wspomaga
pracę nerek. Stosuje się go jako środek rozkurczowy.
Lawenda lekarska
(Lavandula officinalis) jest półkrzewem o silnym zapachu. Pochodzi z
obszaru śródziemnomorskiego. W Polsce występuje jako roślina uprawna.
Surowiec zielarski stanowią niezupełnie rozwinięte kwiaty.
Kwiat lawendy wykazuje działanie odkażające, wykrztuśne i moczopędne.
Stosuje się ją również jako łagodny środek uspokajający w stanach
niepokoju, trudnościach w zasypianiu oraz w zaburzeniach pracy żołądka i
jelit na tle nerwowym. Lawenda jest doskonała jako dodatek do kąpieli o
działaniu odprężającym i wyrównującym krążenie. Kwiatami lawendy,
chmielu i pomarańczy napełnia się poduszki, aby ułatwić zasypianie.
Melisa lekarska
(Melissa officinalis) jest byliną, małą krzewinką o cytrynowym zapachu,
pochodzącą z regionu Morza Śródziemnego. W Polsce występuje jedynie
jako roślina uprawna. Surowiec zielarski stanowią liście melisy zebrane
przed kwitnieniem, kiedy mają największą zawartość olejków eterycznych.
Melisa lekarska ma działanie uspokajające i rozkurczowe. Stosuje się ją
przy nerwicy, w stanach niepokoju oraz przy bezsenności na tle nerwowym.
Używana jest również w zaburzeniach pracy żołądka o podłożu nerwowym.
Napar z melisy wypity przed snem zapewnia spokojny sen i dobry
wypoczynek nocny.
Mięta pieprzowa
(Mentha piperita) jest gatunkiem powstałym ze skrzyżowania dziko
rosnących gatunków mięty i występuje jedynie jako roślina uprawna.
Rozmnaża się wegetatywnie przez kłącza i rozłogi. Surowiec zielarski
stanowi liść mięty pieprzowej zebrany w okresie poprzedzającym
kwitnienie.
Działanie lecznicze wykazuje przede wszystkim zawarty w mięcie olejek
eteryczny, zwany mentolem. Mięta pieprzowa stosowana jest w problemach
żołądkowo-jelitowych, jako środek przeciwskurczowy w zaburzeniach
trawienia, przy chorobach wątroby i dróg żółciowych oraz w nerwobólach.
Napar z mięty stanowi łagodny środek uspokajający.
Mniszek lekarski(Taraxacum
officinale), powszechnie zwany mleczem, występuje jako pospolity chwast
na całej półkuli północnej. Kwiaty po przekwitnięciu tworzą kulę puchu,
zwaną dmuchawcem. Surowiec zielarski stanowi przede wszystkim korzeń.
Mniszek działa wspomagająco na przemianę materii oraz pobudzająco na
apetyt. Stosowany jest jako lek pomocniczy w schorzeniach wątroby i
woreczka żółciowego. Wykazuje również właściwości moczopędne.
Nagietek lekarski
(Calendula officinalis) uprawiany jest w Polsce w ogrodach jako roślina
ozdobna. Kwitnie przez całe lato aż do późnej jesieni. Surowiec
leczniczy stanowią kwiatostany odmian o intensywnie pomarańczowej barwie
i pełnych kwiatach, zebrane w pełni kwitnienia.
Zewnętrznie nagietek wykazuje właściwości przeciwzapalne, dzięki czemu
dobroczynnie wpływa na źle gojące się rany. Stosuje się go również do
płukania gardła i jamy ustnej oraz do przemywania oczu w stanach
zapalnych. Wewnętrznie pobudza działanie wielu narządów, zwiększa
wydzielanie potu i żółci oraz łagodzi nieżyty jelit i żołądka.
Podbiał pospolity
(Tussilago farfara) jest chwastem występującym w Polsce powszechnie w
zaroślach, na gliniastych stokach i nasypach. Kwitnie wiosną jako jedna z
pierwszych roślin. Surowiec zielarski stanowią liście podbiału.
Podbiał działa wykrztuśnie i łagodząco w suchym, drażniącym kaszlu.
Używany jest w zapaleniach błon śluzowych gardła i jamy ustnej. Ze
względu na możliwość występowania substancji uszkadzających wątrobę
zaleca się ograniczenie jego stosowania do kilku dni w roku.
Pokrzywa zwyczajna
(Urtica dioica) należy do najpospolitszych chwastów leśnych i
ogrodowych. Charakterystyczną cechą tej byliny są parzące włoski na
obrzeżach liści. Surowiec zielarski stanowi ziele zebrane przed
kwitnieniem.
Pokrzywa ma działanie moczopędne i znajduje zastosowanie w infekcjach
dróg moczowych i w profilaktyce kamicy nerkowej. Dzięki zawartości
żelaza polecana jest również przy niedokrwistości i anemii. Wyciągi z
pokrzywy korzystnie wpływają na dolegliwości prostaty. W kosmetyce i
dermatologii pokrzywa używana jest jako środek przeciwłojotokowy i
przeciwłupieżowy.
Prawoślaz lekarski
(Althaea officinalis), potocznie zwany ślazem, w stanie dzikim
występuje w południowej i środkowej Europie. W Polsce surowiec leczniczy
pochodzi wyłącznie z upraw, a stanowi go korzeń pozyskany późną
jesienią, w drugim roku wegetacji rośliny.
Korzeń prawoślazu jest środkiem przeciwkaszlowym i przeciwzapalnym,
stosowanym w ostrych i przewlekłych schorzeniach górnych dróg
oddechowych. Łagodzi zapalenia błon śluzowych gardła, jamy ustnej i
przewodu pokarmowego. Używany jest również jako środek osłaniający w
nieżytach żołądka i jelit. Dzięki zawartości śluzu może być stosowany
jako substancja powlekająca i łagodząca przy oparzeniach skóry.
Róża dzika
(Rosa canina) występuje powszechnie w Europie, Azji i Ameryce. W Polsce
rośnie przy drogach, w zaroślach oraz na obrzeżach lasów. Surowiec
leczniczy stanowi owoc róży, bez orzeszków (nasion). Owoce zbierane są
przed całkowitym dojrzeniem. Stanowią one bogate źródło witaminy C oraz
innych witamin.
Dzika róża ma działanie przeciwgnilne i ściągające, oraz moczo- i
żółciopędne. Stosowana jest jako środek wspomagający w schorzeniach
wątroby i nerek. Owoc dzikiej róży stanowi również surowiec do produkcji
herbatek owocowych.
Rumianek pospolity
(Matricaria chamomilla) w Polsce występuje pospolicie jako chwast
polny. Surowiec stanowi kwiatostan rumianku pozyskiwany od maja do lipca
z roślin rosnących dziko lub uprawianych. Można go pomylić z innymi
występującymi u nas odmianami rumianku, które nie mają właściwości
leczniczych.
Rumianek ma silne działanie przeciwzapalne, łagodzące i
bakteriostatyczne. Wykazuje również właściwości napotne i moczopędne.
Często stosowany jest w bólach żołądka i nieżytach jelit. Zewnętrznie,
ze względu na właściwości dezynfekujące i przeciwzapalne, używany jest w
postaci okładów na rany, na oparzenia i w zapaleniu spojówek. Posiada
łagodzące działanie na skórę, a napar może stanowić doskonały dodatek do
kąpieli ziołowych.
Skrzyp polny
(Equisetum arvense) występuje w Europie powszechnie. W Polsce rośnie na
podmokłych łąkach, na ugorach i przydrożach. Surowiec stanowi ziele
skrzypu zbierane przez całe lato.
Skrzyp ma działanie moczopędne i używany jest w nieżytach dróg moczowych
oraz w profilaktyce kamicy nerkowej. Wykazuje również właściwości
remineralizujące. W dolegliwościach reumatycznych i artretycznych oraz w
zaburzeniach krążenia stosowane są kąpiele z dodatkiem wyciągu ze
skrzypu.
Szałwia lekarska
(Salvia officinalis) pochodzi z rejonu śródziemnomorskiego. Uprawiana
jest w całej Europie jako roślina przyprawowa i lecznicza. Surowiec
zielarski stanowi liść szałwii lekarskiej.
Szałwia ma działanie odkażające, ściągające i przeciwzapalne. Napar
używany jest do płukania w stanach zapalnych jamy ustnej i gardła.
Pobudza wydzielanie soków trawiennych, przez co stanowi środek
wspomagający w dolegliwościach przewodu pokarmowego. Zewnętrznie okłady z
szałwii stosuje się na rany, stany zapalne skóry i oparzenia.
Tymianek pospolity
(Thymus vulgaris) jest półkrzewem pochodzenia śródziemnomorskiego, a w
Polsce występuje jako roślina uprawna. Surowiec zielarski stanowi ziele
tymianku, czyli szczytowe części rośliny zebrane w okresie kwitnienia.
Tymianek wykazuje działanie wykrztuśnie i stosowany jest przy nieżytach
dróg oddechowych, kokluszu i dychawicy oskrzelowej. Dzięki właściwościom
dezynfekującym służy do sporządzania okładów w schorzeniach skórnych
oraz do płukania gardła i jamy ustnej w stanach zapalnych. Napar z
tymianku jest doskonałym dodatkiem do kąpieli uodparniających,
odkażających skórę i pobudzających krążenie.
Porozmawiaj o zdrowiu:
Polecamy
FAQ Forum dyskusyjnego
Dyskusja na temat:
- Zdrowie i profilaktyka
- Dieta zgodna z grupą krwi
- Zdrowa żywność
- Odchudzanie
- Przepisy kulinarne
- Pielęgnacja ciała
- Zerwij z nałogiem
- Ogłoszenia turystyczne