Porady dla zdrowia

Rak jajnika - profilaktyka

Mimo postępu w medycynie, w wielu przypadkach rozpoznanie raka jajnika w jego wczesnym stopniu zaawansowania nadal jest raczej "dziełem" przypadku niż "triumfem" badań naukowych. Możliwość wczesnego wykrycia raka jajnika, które ma fundamentalne znaczenie dla wyleczenia, jest niestety ograniczona.

Zbyt późne rozpoznanie

Niełatwo rozpoznać wczesne objawy charakterystyczne dla raka jajnika, w związku z czym w ok. 75% przypadków rak rozpoznawany jest w III i IV stopniu klinicznego zaawansowania. Pierwsze objawy są dyskretne i manifestują się przede wszystkim dolegliwościami ze strony przewodu pokarmowego. Z tego powodu często są przez chorą bagatelizowane, a czasami przez lekarza niewłaściwie rozpoznawane jako zmiany patologiczne w jelicie grubym, trzustce lub pęcherzyku żółciowym, i leczone zachowawczo bez badania ginekologicznego. Od wystąpienia pierwszych objawów do momentu rozpoznania raka jajnika, w przypadku 18% chorych mija 6 miesięcy a przypadku 25% chorych - aż 12 miesięcy! W tym czasie chore kobiety są leczone internistycznie, co niestety bardzo opóźnia rozpoznanie oraz leczenie raka.

Objawy, których lekceważyć nie wolno:

1. zaparcia na przemian z biegunkami,
2. „dyskomfort” w jamie brzusznej, opisywany przez chore jako „coś, co przeszkadza w brzuchu”,
3. brak łaknienia - występujące uczucie pełności w jamie brzusznej,
4. wzdęcia bez względu na rodzaj spożywanych posiłków, występujące w różnym czasie nawet po pokarmach lekkostrawnych,
5. powiększenie obwodu brzucha (w wielu przypadkach bez dolegliwości),
6. bóle okolicy krzyżowej oraz w dole brzucha.

U chorych na raka jajnika powyższe objawy są nawracające i ujawniają się 20- 30 razy w ciągu miesiąca, czyli praktycznie codziennie, zaś przy guzach łagodnych 2- 3 razy na miesiąc. Internista powinien dążyć do wykluczenia raka jajnika u chorych powyżej 40. roku życia z uporczywymi dolegliwościami ze strony przewodu pokarmowego, gdy te dolegliwości uporczywie nawracają, nie poddają się leczeniu internistycznemu i nie są jednoznacznie rozpoznane.

Do kogo zgłaszamy się dolegliwościami?

Pacjentki w okresie około - i pomenopauzalnym bez dolegliwości ginekologicznych, lecz z objawami ze strony układu pokarmowego często zgłaszają się raczej do lekarza rodzinnego, gastroenterologa lub chirurga. W związku z tym, ci specjaliści mogą w ogromnym stopniu przyczynić się do rozpoznania raka jajnika w jego wczesnym stopniu zaawansowania. Każda kobieta przed zaplanowaną operacją brzuszną ze wskazań pozaginekologicznych powinna być zbadana przez ginekologa.

Czynniki wpływające na podwyższone ryzyko zachorowania na raka jajnika:

• rak piersi - dwukrotnie większe ryzyko zachorowania,
• zaburzenia czynności hormonalnej, stymulacja jajnika,
• rodzinne występowanie - stwierdza się w 5-10% wszystkich przypadków
• wrodzone nieprawidłowości genetyczne, np. genu BRCA1,
• dziedziczne występowanie niepolipowatego raka okrężniczo-odbytniczego bądź zespołu Lynch II. W skład wspomnianego zespołu wchodzą: wczesny, niepolipowaty rak okrężniczo-odbytniczy, rak górnego odcinka układu pokarmowego (jelito cienkie, trzustka, przewody żółciowe), rak moczowodu, rak endometrium.

Badania profilaktyczne

Pamiętajmy, że nie wolno lekceważyć drobnych z pozoru dolegliwości ze strony przewodu pokarmowego. Ponadto, co najmniej raz w roku należy odwiedzić ginekologa, nawet wówczas, gdy czujemy się bardzo dobrze. A gdy coś nam dolega, nie odkładajmy wizyty - na badania profilaktyczne musimy znaleźć czas, bo zdrowie jest najważniejsze.

żródło
Na podstawie zapisków prof. Jana Zielińskiego
prof. dr hab. med. Jan Zieliński (ur. 28 maja 1930, zm. 24 maja 2009),ginekolog i onkolog, propagator profilaktyki raka żeńskich narządów rozrodczych, założyciel Polskiego Towarzystwa Ginekologii Onkologicznej, Od 1984 do 2001 był kierownikiem kliniki ginekologii onkologicznej Centrum Onkologii w Warszawie.

Porozmawiaj o zdrowiu:

Forum dyskusyjne